SYMBOLICZNE GROBY „BUREGO” I „WIARUSA”, KAMIEŃ NA POLU BITEWNYM I BIEG PATRIOTYCZNY

W gminie Wydminy oraz sąsiedniej gminie Świętajno wspólnie obchodzono 75. rocznicę bitwy pod Gajrowskimi. Na polu bitwy wspominano mroźny, śnieżny dzień 14 lutego 1946 r., gdy żołnierze 3. Wileńskiej Brygady Narodowego Zjednoczenia Wojskowego zostali zaatakowani przez żołnierzy 54. Pułku Artylerii Lekkiej i 62. Pułku Piechoty pod dowództwem mjr. Wojciechowskiego, funkcjonariuszy Powiatowego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego oraz radzieckich żołnierzy z 2. Pułku Wojsk Pogranicznych NKWD. Siły 3. Wileńskiej Brygady uległy rozproszeniu. Poległo wówczas kilkunastu partyzantów.

 

Ze względu na pandemię uroczystości rocznicowe przesunięto na sierpień i połączono ze Świętem Wojska Polskiego. W piątek 13 sierpnia, w Gajrowskich – w miejscu, gdzie rozgrywała się bitwa odsłonięto pamiątkowy kamień oraz Dąb Pamięci. W sobotę w Panteonie Niezłomnych Żołnierzy Wyklętych w Orłowie dokonano odsłonięcia miejsc symbolicznego pochówku kpt. Romualda Rajsa ps. „Bury” – dowodzącego oddziałem partyzanckim w bitwie pod Gajrowskimi oraz jego podkomendnego ppor. Włodzimierza Jurasowa ps. „Wiarus”. Odsłonięcia dokonały rodziny zmarłych – syn kpt. „Burego” dr Romuald Rajs oraz siostrzenica ppor. Włodzimierza Jurasowa Marta Stańczyk. Miejsce upamiętnienia zostało pobłogosławione przez proboszcza parafii pw. Św. Kazimierza Królewicza w Orłowie ks. Pawła Piekarowicza oraz proboszcza Parafii Prawosławnej w Giżycku ks. Jerzego Senejko.

Sylwetki kpt. Romualda Rajsa i ppor. Włodzimierza Jurasowa zaprezentowała Ewa Szakalicka, autorka filmu pt. „Podwójnie wyklęty”.

Odznaczenia dla zaangażowanych

Podczas uroczystości wręczono Pamiątkowy Medal kpt. „Burego” przyznany przez Światowy Związek Żołnierzy Armii Krajowej. Medalem kpt. „Burego” odznaczono pośmiertnie Stefanię Gazdę, która pochowała żołnierzy poległych w bitwie. Odznakę odebrała rodzina pani Stefanii – Krystyna i Jan Augustynowiczowie. Złotym medalem udekorowana została reżyserka Ewa Szakalicka. Brązowy medal przypadł w udziale Annie Panasiuk  z Bielska Podlaskiego za popularyzację tematyki żołnierzy wyklętych. Dekoracji dokonał Józef Żernicki, prezes Okręgu Pomorskiego Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej.

Tego dnia Kapituła Związku Stowarszyszeń „Sztafeta Pokoleń” zainaugurowała przyznawanie odznaki 3. Brygady Wieleńskiej Narodowego Zjednoczenia Wojskowego osobom zaangażowanym w upamiętnianie niezłomnych żołnierzy wyklętych. Oto lista odznaczonych:

dr Romuald Rajs – syn kpt. Romualda Rajsa „Burego”

Ewa Szakalicka – reżyser filmu pt. „Podwójnie Wyklęty”

Michał Ostapiuk, historyk, autor książek o żołnierzach wyklętych

Wójt Gminy Wydminy Radosław Król

Sekretarz Urzędu Gminy Wydminy Alina Romanowicz

Józef Żernicki – Prezes Koła Pomorskiego Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej

Dariusz Jarosiński – Wiceprezes Okręgu Warmińsko-Mazurskiego Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej z siedzibą w Olsztynie

Hanna Kumos – propagatorka wiedzy o żołnierzach wyklętych na portalach społecznościowych

Stanisław Fejfer – prezes Stowarzyszenia Sołtysów Gminy Świętajno

Maria Skiba – pomysłodawczyni budowy i autorka projektu architektonicznego Panteonu Niezłomnych Żołnierzy Wyklętych w Orłowie

Wydarzenie miało wyjątkową oprawę za sprawą 15. Giżyckiej Brygady Zmechanizowanej, która wystąpiła z pocztem sztandarowym i przeprowadziła uroczystość zgodnie z ceremoniałem wojskowym. Uczennice z terenu gminy Wydminy pod kierunkiem nauczycielki Małgorzaty Borzeńskiej wystąpiły z recytacją i śpiewem.

Tego samego dnia w starej szkole w Orłowie program słowno-muzyczny zaprezentowali „Świętowiacy” pod kierownictwem Janiny Trus. Wykład poświęcony żołnierzom zaprezentował również historyk IPN Michał Ostapiuk. Pan Michał podpisywał również swoją najnowszą księżkę pt. „Podporucznik Kazimierz Chmielowski „Rekin 1925-1950”. Ewa Szakalicka podpisywała egzemplarze swego autorskiego filmu i dokumentu o kpt. Romualdzie Rajsie.

Marszałek gratulował biegaczom

W niedzielę rozegrano Bieg Pamięci Żołnierzy Wyklętych „Tropem Wilczym” w którym udział wzięło 80 uczestników. Honorowymi starterami byli Ewa Szakalicka i dr Romuald Rajs. Tego samego dnia w Gryzach odsłonięto Pomnik Orła Białego. Imprezę sportowo-patriotyczną zaszczycił m. in. marszałek województwa warmińsko-mazurskiego Gustaw Marek Brzezin, wicestarosta powiatu Giżyckiego Mateusz Sieroński i prezes zarządu Stowarzyszenia Lokalnej Grupy Rybackiej „Wielkie Jeziora Mazurskie” Barbara Dawcewicz.

Zawsze będziemy kultywować pamięć tych którzy aktywnie sprzeciwiali się utracie suwerenności Polski – mówi wójt gminy Wydminy Radosław Król. – Dziękuję wszystkim zaangażowanym w uroczystości rocznicowe oraz tym, którzy przyjechali do naszej gminy, z bliska i daleka. Bardzo dziękuję 15. Giżyckiej Brygadzie Zmechanizowanej oraz 4. Warmińsko-Mazurskiej Brygadzie Obrony Terytorialnej za aktywne uczestnictwo. Za Waszą sprawą obchody przybrały wyjątkowy charakter. Serdecznie dziękuję Pani Marcie Stańczyk i Panu dr. Romualdowi Rajsowi za to, że zawsze jesteście z nami. Dziękuję duchownym ks. proboszczowi Pawłowi Piekarowiczowi oraz ks. proboszczowi Jerzemu Senejko za błogosławieństwo symbolicznych grobów. Jestem bardzo wdzięczny naczelnikowi olsztyńskiej delegatury IPN dr. Pawłowi Warotowi za udział w sobotnich uroczystościach. Ewie Szakalickiej i Michałowi Ostapiukowi – za historyczny przekaz. Dziękuję członkom organizacji patriotycznych – członkom Związku Piłsudczyków z Olecka, członkom Związku Żołnierzy Narodowych Sił Zbrojnych Okręgu Białystok i Łomża za to, że byliście z nami. Jestem wdzięczny organizatorom Rajdu Konnego pamięci Zygmunta Szendzielarza ps. „Łupaszka” Państwu Lucynie i Andrzejowi Ciesielskim z Kierzbunia za obecność. Nauczycielce Małgorzacie Borzeńskiej i utalentowanym dziewczętom z naszej gminy oraz „Świętowiakom” i Pani Janinie Trus dziękuję za dostarczenie niezapomnianych wrażeń artystycznych. Dziękuję serdecznie Bogdanowi i Marii Skibom za zaangażowanie w przygotowania uroczystości i wieloletnie szerzenie patriotyzmu w naszej gminie. Dziękuję Pawłowi Grądzkiemu za poprowadzenie biegu. Serdecznie dziękuję również Panu wójtowi gminy Świętajno Januszowi Zakrzewskiemu oraz prezesowi Stowarzyszenia Sołtysów Gminy Świętajno Stanisławowi Fejferowi za zaangażowanie w przygotowanie uroczystości. Dziękuję Radnej Powiatowej Pani Marioli Doleckiej oraz Pani Dyrektor Szkoły Podstawowej w Gawlikach Wielkich za obecność. Dziękuję też Policji oraz OSP Wydminy za  wsparcie.

Dopełnieniem patriotycznych wydarzeń były niedzielne obchody Święta Wojska Polskiego. Tradycyjnie wójt gminy Wydminy Radosław Król wraz z reprezentantami Rady Gminy Wydminy oraz gośćmi złożył kwiaty pod pomnikiem Kazimierza Chmielowskiego „Rekina”, pod tablica pamiątkową dedykowaną obrońcy Westerplatte ppor. Władysławowi Hryhorowiczowi, na grobie ppor. Bronisława Ferenca – uczestnika wojny bolszewicko-polskiej na cmentarzu w Świętajnie oraz uczestniczył w ceremonii odsłonięciu pomnika Orła Białego w Gryzach.

Organizatorami obchodów 75. rocznicy bitwy pod Gajrowskimi byli: Związek Stowarzyszeń „Sztafeta Pokoleń”, Gmina Wydminy oraz Gmina Świętajno.

 {gallery}2021/inne/10{/gallery}

 

Przewiń do góry