15 lutego b.r. w przededniu 69. rocznicy bitwy pod Gajrowskimi, w Orłowie (gmina Wydminy, powiat giżycki) odbyły się uroczystości pogrzebowe ekshumowanych żołnierzy 3. Brygady Wileńskiej Narodowego Zjednoczenia Wojskowego. Był to pierwszy w Polsce pogrzeb Niezłomnych Żołnierzy Wyklętych.
W atmosferę tamtych dni wprowadził uczestników uroczystości wybitny znawca podziemia niepodległościowego w Polsce – Leszek Żebrowski. Następnie odbyła się Msza Święta koncelebrowana przez ordynariusza diecezji ełckiej ks. bp. Jerzego Mazura.
Po Mszy uczestnicy uroczystości przemaszerowali z udziałem orkiestry wojskowej na pobliski cmentarz. Głos podczas ceremonii pogrzebowej zabrali m.in. Witold Stypułkowski Prezes Związku Żołnierzy Narodowych Sił Zbrojnych okręg w Białymstoku oraz Maciej Prażmo Prezes Zarządu Okręgu Warmińsko – Mazurskiego Światowego Związku Żołnierzy AK. Szczególnym echem odbiło się wystąpienie Lucjana Deniziaka, żołnierza Narodowego Zjednoczenia Wojskowego, towarzysza broni poległych Bohaterów. Po wystąpieniach przybyłych gości z honorami wojskowymi złożono trumny do grobu. Na koniec, w krótkich słowach podziękowania za przybycie na uroczystości pogrzebowe Żołnierzy Niezłomnych przekazał Wójt Gminy Radosław Król, podkreślił też znaczenie tego uroczystego pogrzebu. „Naszym moralnym obowiązkiem było dokonanie pogrzebu żołnierzy, którzy do ostatnich chwil swojego życia nie poddali się represji i walczyli o naszą wolność. Pamięć o nich zawsze będzie żywa” – podkreślił Radosław Król. Wójt Gminy Wydminy podziękował również młodzieży za szkoły w Gawlikach Wielkich za przygotowanie niezwykle wzruszającego i patriotycznego spektaklu. Zwrócił tu uwagę na wiersz, który specjalnie na te uroczystości napisał mieszkaniec Gajrowskich – Marian Jeleniewicz.
W uroczystościach udział wzięli licznie zgromadzeni mieszkańcy regionu, rodziny poległych żołnierzy, władze samorządowe, duchowieństwo, 15. Giżycka Brygada Zmechanizowana, kombatanci, młodzież, grupy rekonstrukcyjne oraz organizacje patriotyczne. Licznie reprezentowana była rodzina zidentyfikowanego por. Boguszewskiego ps. „ Bitny”. Obecny był również syn kpt. „Burego” dowódcy oddziały – Romuald Rajs oraz siostrzeniec por. Kazimierza Chmielowskiego ps.”Rekin” – Michał Godzimirski.
Bitwa pod Gajkowskimi była największą bitwą podziemia niepodległościowego na Warmii i Mazurach . Podczas postoju na kwaterach ok. 130 żołnierzy NZW zostało zaatakowanych przez półtoratysięczny oddział NKWD, KBW, UB i LWP. Jak podają źródła historyczne w bitwie zginęło od 16 do 22 partyzantów. Partyzanci nie mieli możliwości pogrzebać swoich zabitych kolegów, ani zabrać ze sobą ich ciał. Kilka dni po bitwie pochówku dziewięciu ciał dokonała wspólnie ze swoim bratem mieszkanka Gajrowskich, Pani Stefania Gazda. W roku 1994 byli żołnierze podziemia narodowego z Białegostoku na miejscu mogiły poległych w bitwie żołnierzy NZW postawili pomnik. W październiku 2014 roku Fundacja Niezłomni im. Zygmunta Szendzielarza „Łupaszki” przeprowadziła ekshumację dziewięciu pogrzebanych żołnierzy NZW na skraju Puszczy Boreckiej. Celem tej ekshumacji było zebranie materiału genetycznego do identyfikacji poległych żołnierzy oraz ich pochówek na cmentarzu w Orłowie. Do chwili obecnej zidentyfikowano już por. Jana Boguszewskiego ps. „Bitny”.
Polegli Żołnierze Wyklęci zostali pochowani na cmentarzu w Orłowie, na którym to zgodnie z decyzjami władz Gminy Wydminy ma być zbudowany Panteon Żołnierzy Niezłomnych. W Panteonie tym mają być pochowani wszyscy żołnierze polegli podczas Bitwy pod Gajrowskimi i uroczyste jego odsłonięcie planowane jest w 70. rocznicę bitwy – 16 lutego 2016 roku. Według uzyskanych informacji od okolicznych mieszkańców zlokalizowano już miejsca, w których mogą być pogrzebani pozostali polegli żołnierze NZW.
Organizatorami uroczystości, w porozumieniu z Diecezją Ełcką, był Urząd Gminy Wydminy, Fundacja Niezłomni oraz Stowarzyszenie Pamięci Żołnierzy Wyklętych „Gajrowskie”.
{gallery}kultura/pochowek{/gallery}